Congres
Gezondheid en sociale gelijkheid:
de rol van gemeenten
18 juni 2024
Antropia, Driebergen
Deelsessies - ronde 1
11:35 - 12:25 uur
Drentse dorpen in beweging |
Met Dorp in Beweging, een programma van vijf dorpen in Zuidoost Drenthe, hebben dorpen op eigen kracht gewerkt aan beweging in de breedste zin van mentaal tot fysiek. Dit allemaal in het kader van (positieve) gezondheid. Deze dorpen staan niet op zich. Er is een brede beweging in Nederland met 2000 bewonersinitiatieven die werken aan welzijn, zorg en wonen. Deze beweging is essentieel voor het versterken van de sociale basis van onderop. Luit Hummel van het Brede Overleg Kleine Dorpen en Nederland Zorgt voor Elkaar en Jan Smelik van Nederland Zorgt voor Elkaar nemen de deelnemers mee in de vraag hoe bewoners de gewenste sociale basis vormen.
Een meetinstrument voor het reguleren van een gezonde voedselomgeving
Als er veel ongezonde voedselaanbieders zijn, heeft dat aantoonbaar negatieve impact op de gezondheid van mensen in die omgeving. In dergelijke situaties zijn gemeenten bij machte om in te grijpen, stellen onderzoekers van diverse universiteiten in een recente publicatie. Een van de onderzoekers is Bastiaan Wallage, universitair docent gezondheidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam en advocaat bij Van Benthem & Keulen in de praktijkgroep Zorg & Sociaal domein. In deze deelsessie neemt hij met de deelnemers het praktische meetinstrument door dat uit het onderzoek voort is gekomen en dat gemeenten een juridische basis geeft om de voedselomgeving te reguleren binnen het ruimtelijk bestuursrecht, denk aan het weren van snackbars en snoepwinkels.
Gespreksmodel sociale basis |
Wat verstaan we precies onder de sociale basis en waarom moeten we erin investeren? Het Gespreksmodel Sociale Basis is een handig instrument dat je helpt om er scherper over te praten en te schrijven: welke ingrediënten reken je ertoe en welke verwachtingen heb je bij investeringen? Het model kan een eerste handige stap zijn bij het creëren van een nieuwe beleidsvisie, maar kan je ook verder helpen tijdens het ontwikkelen van dit beleid. Ook is het model handig als je diverse partners wilt betrekken bij het afbakenen van het begrip sociale basis en het bepalen van je doelstellingen. In deze deelsessie van Movisie ervaar je hoe je het Gespreksmodel Sociale Basis als gemeente kunt inzetten. De deelsessie wordt gegeven door Annette van den Bosch van Movisie samen met Aron Vermaas van de gemeente Eindhoven en Maarten Kwakernaak van Anderzoek.
Hoe kan sport en bewegen bijdragen aan het versterken van de sociale basis? |
Sport en bewegen zijn een uitstekend middel om bij te dragen aan sociaal welzijn en sociale cohesie in de wijk. Mits op de juiste wijze aangeboden. Sport- en beweegaanbod is niet medisch of zorg gerelateerd en wordt niet gezien als ‘van de gemeente’. Welke kansen biedt deze laagdrempeligheid voor het benutten van sport en bewegen in het versterken van de sociale basis in de wijk? Hoe zorg je als gemeente dat je dit laagdrempelige aanbod herkent en benut als onderdeel van de (visie) sociale basis? Lonneke Schijvens van Kenniscentrum Sport & Bewegen bespreekt dit, samen met Mohamed Boukrouche van Stichting Boukie, die vertelt hoe dit er in de praktijk uitziet in hun multifunctionele ontmoetingsplek voor jongeren in Gorinchem.
Samenredzaamheid in Rheden
|
Rheden wil de komende jaren de samenredzaamheid in de buurten, wijken en dorpen versterken. Daarvoor heeft de gemeente een concrete ‘opdracht sociale basis’ ontwikkeld en uitgezet. De opdrachtverlening heeft meerdere doelen: informele en formele voorliggende voorzieningen beter benutten, innovatie stimuleren voor nieuwe, vrij toegankelijke voorzieningen, de synergie tussen zorg, specialistische ondersteuning en welzijn versterken en een sterk en breed fundament creëren waar ook inwoners aan willen bijdragen. Wethouder Gea Hofstede, Margriet Loeven en Fieke Berings van de gemeente Rheden gaan in deze deelsessie dieper in op de opdrachtverlening volgens dit zogeheten Rhedens Model voor de sociale basis.
Deelsessies - ronde 2
14:55 - 15:45 uur
Samenredzaamheid in Rheden |
Rheden wil de komende jaren de samenredzaamheid in de buurten, wijken en dorpen versterken. Daarvoor heeft de gemeente een concrete ‘opdracht sociale basis’ ontwikkeld en uitgezet. De opdrachtverlening heeft meerdere doelen: informele en formele voorliggende voorzieningen beter benutten, innovatie stimuleren voor nieuwe, vrij toegankelijke voorzieningen, de synergie tussen zorg, specialistische ondersteuning en welzijn versterken en een sterk en breed fundament creëren waar ook inwoners aan willen bijdragen. Wethouder Gea Hofstede, Margriet Loeven en Fieke Berings van de gemeente Rheden gaan in deze deelsessie dieper in op de opdrachtverlening volgens dit zogeheten Rhedens Model voor de sociale basis.
Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO)
Kom er in deze interactieve workshop achter wat de OKO-aanpak kan betekenen gezonde en gelukkige jongeren in jouw gemeente. Saskia Nijland en Erik Jan de Wilde van het Trimbos-instituut laten je kennismaken met Opgroeien in een Kansrijke Omgeving, voorheen bekend als het IJslandse Preventiemodel. Deze methodiek, waar inmiddels zo’n 50 gemeenten mee aan de slag zijn, richt zich vooral op de omgeving van kinderen en jongeren om mentale gezondheid van de jeugd te verbeteren en middelengebruik te voorkomen. Het is een domeinoverstijgende, community-based en datagedreven werkwijze.
Drentse dorpen in beweging
Met Dorp in Beweging, een programma van vijf dorpen in Zuidoost Drenthe, hebben dorpen op eigen kracht gewerkt aan beweging in de breedste zin van mentaal tot fysiek. Dit allemaal in het kader van (positieve) gezondheid. Deze dorpen staan niet op zich. Er is een brede beweging in Nederland met 2000 bewonersinitiatieven die werken aan welzijn, zorg en wonen. Deze beweging is essentieel voor het versterken van de sociale basis van onderop. Luit Hummel van het Brede Overleg Kleine Dorpen en Nederland Zorgt voor Elkaar en Jan Smelik van Nederland Zorgt voor Elkaar nemen de deelnemers mee in de vraag hoe bewoners de gewenste sociale basis vormen.
Een meetinstrument voor het reguleren van een gezonde voedselomgeving
Als er veel ongezonde voedselaanbieders zijn, heeft dat aantoonbaar negatieve impact op de gezondheid van mensen in die omgeving. In dergelijke situaties zijn gemeenten bij machte om in te grijpen, stellen onderzoekers van diverse universiteiten in een recente publicatie. Een van de onderzoekers is Bastiaan Wallage, universitair docent gezondheidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam en advocaat bij Van Benthem & Keulen in de praktijkgroep Zorg & Sociaal domein. In deze deelsessie neemt hij met de deelnemers het praktische meetinstrument door dat uit het onderzoek voort is gekomen en dat gemeenten een juridische basis geeft om de voedselomgeving te reguleren binnen het ruimtelijk bestuursrecht, denk aan het weren van snackbars en snoepwinkels.
Gezondheidsverschillen een plek geven in de sociale basis |
|
Deelsessies - ronde 3
15:55 - 16:45 uur
Deltaplan tegen gezondheidsverschillen |
In maart dit jaar, tijdens de start van de ‘Week van de gezondheidsverschillen’, riep Pharos op tot een Deltaplan tegen Gezondheidsverschillen. Het doel hiervan is dat de gezondheidsverschillen in 2040 met dertig procent zijn afgenomen. Op veel plekken in Nederland wordt de visie van het Deltaplan al iedere dag in de praktijk gebracht. Deze veelbelovende initiatieven vormen het fundament en het startpunt van dit Deltaplan. Pharos wil goede initiatieven versterken en opschalen wat werkt. En net zo belangrijk: Pharos wil dat we stoppen met initiatieven die niet werken, die gezondheidsverschillen eerder vergroten dan verkleinen. Vooral gemeenten spelen hierbij een belangrijke rol. Maar hoe pak je dit aan? In deze deelsessie bieden Lieke Boonen en Catelijne Mittedorf van Pharos handvatten en goede voorbeelden en worden ook de lastige vragen besproken.
Naar een integrale beleidsvisie sociale basis |
Het maken van een integrale beleidsvisie sociale basis is een van de opdrachten waar gemeenten voor staan in het kader van het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Maar waar start je? Wat valt eronder? In deze deelsessie gaat Roos Scherpenzeel van Movisie in drie stappen met de deelnemers aan de slag om te komen tot een inhoudsopgave voor jouw beleidsvisie:
1) Vaststellen wat onder de sociale basis valt, met welke partijen je de visie opstelt en welke plek inwoners daarin innemen. Leidraad zijn de drie sferen uit het gespreksmodel sociale basis.
2) Keuzes maken: waar zetten we op in? Leidraad zijn de vier pijlers van sociale kwaliteit.
3) Vertaling naar outcome. Hoe kun je ambities uit de visie vertalen naar de gewenste maatschappelijke impact? Leidraad is het kwaliteitskompas.
Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO)
Kom er in deze interactieve workshop achter wat de OKO-aanpak kan betekenen gezonde en gelukkige jongeren in jouw gemeente. Saskia Nijland en Erik Jan de Wilde van het Trimbos-instituut laten je kennismaken met Opgroeien in een Kansrijke Omgeving, voorheen bekend als het IJslandse Preventiemodel. Deze methodiek, waar inmiddels zo’n 50 gemeenten mee aan de slag zijn, richt zich vooral op de omgeving van kinderen en jongeren om mentale gezondheid van de jeugd te verbeteren en middelengebruik te voorkomen. Het is een domeinoverstijgende, community-based en datagedreven werkwijze.
Wat is de waarde van sociaal sportinitiatieven voor gemeenten?
In de huidige maatschappij spelen veel maatschappelijke opgaven rond bijvoorbeeld eenzaamheid, zelfredzaamheid en (re-)integratie. De inzet van een sociaal sportinitiatief is een goede manier om aan deze opgaven te werken. Via een planmatige aanpak, waarin sport en bewegen een belangrijke rol spelen, ontwikkelen deelnemers zich op een ander levensdomein. Wat is de waarde van deze aanpak? Welke werkzame elementen liggen ten grondslag? En welke kansen en belemmeringen hebben sociaal sportinitiatieven? Mitchell Tollenaar en Claudia Bindraban van Kenniscentrum Sport & Bewegen bespreken dit, samen met Silke Lauteslager van Stichting Life Goals, die vertelt hoe Life Goals er in de praktijk uitziet.